19 Yılı Aşkın Deneyimiyle Türkiye'nin İlk İnternet Girişimcilerinden Ersan Ertürk'ün Paylaşımları.
Doğma büyüme bir Kadıköy’lü olarak henüz ne telefonumda ne de bilgisayarımda Kadıköy belediye başkanı adaylarına ait tek bir reklam dahi görmedim. Aksi gibi, senelerdir gitmediğim Çatalca’dan Tuzla’ya kadar alakasız tonla ilçenin adayı zırt pırt karşımda. (lokasyonu manipüle edecek hiç bir özel ayar da kullanmıyorum üstelik)
Parti de farketmiyor ayrıca; hemen her partiden adaylar mevcut…. Ordu Fatsa adayı dahi çıktı karşıma; -ki 5 yıl kadar önce transit geçmiştim sadece.
Tuhaf değil mi?
Şayet bir freelancer yahut üniversite öğrencisiyle çalışmıyorsanız, bütçeler yüksek; burası ok. Buradaki asıl olay, şartlarınız gereği (sermayeniz, bilginiz, motivasyonunuz, dayanma gücünüz, deneyiminiz, iş gücünüz vs) sizin SEO çalışmasına ne zaman ve hangi bütçeyle başlamanız gerektiğine karar verebilmekte bence.
Bilhassa son dönemde, yurt dışı odaklı projelerin arama motoru optimizasyonu için çokça talep almaya başladım. Hemen hepsi startup; yani sıklıkla bütçeleri kısıtlı, motivasyonları pamuk ipliğinde projeler. SEO yapmaları gerektiği söylenmiş; niyetliler; ama hem rakamlardan bihaberler, hem de kimseye güvenemedikleri için sektörü araştırıyorlar.
Hepsine aynı cevabı veriyorum: Yurt dışı SEO çalışmaları gerçekten pahalıdır; kısa vadeli sonuç alamazsınız. Ve sizin şuan ihtiyacınız olan şey uzun vadeli yatırım değil; motivasyon ve inanç sadece.
Nefesiniz sınırlı, SEO’dan net sonuçlar görmeye başlayacağınız 1 sene sonrasını görüp göremeyeceğiniz dahi şüpheli.. Önce performans pazarlamasıyla net para kazanmaya başlayın, çarklarınız dönsün, özgüveniniz artsın, temel satılabilirlik testlerinizi yapın; SEO’ya daha sonra, kazandığınızdan yahut aldığınız yatırımdan aktararak başlarsınız. Paranızı (kıt kaynakları) en verimli (cost-effective) şekilde kullanın.
Son günlerin moda tartışması bu ‘hangi eticaret altyapısını kullanmak gerektiği’. Akinon’cular gol üstüne gol atıyor takip ettiğim kadarıyla; bir sürü büyük markayı çekmişler bünyelerine. Ben de gün geçmiyor ki ‘abi tsoft çok amatör, shopify mı ıyyy ne banal’ benzeri cümleler duymayayım, konuyu açıklığa kavuşturmak şart oldu artık.
Öncelikle şunu belirtmek isterim; hiç ama hiç bir e-ticaret altyapı sağlayıcıyla ticari bir bağım yok; ömrü hayatımda yönlendirdiğim hiç bir firma için 1 kuruş komisyon almadım, talep etmedim, ve hatta reddettim.
Altını çizerek konuya açıklık getirmek istiyorum; ‘biz çok çektik ondan’ diye koşarak uzaklaştığınız Shopify’lar-Magento’lar da, küçümsediğiniz Ideasoft-Tsoft-Ticimax’lar da, göbek bağlanan Akinon-RND-Inveon vs bu çözümler de… Hepsi ama hepsi, yapının nelere ihtiyacı olduğunu bilenlerce kurulmuş doğru işgücüyle birlikte, sizlere zilyon dolarlar kazandırabilecek gayet gelişmiş yapılardır. Yani e-ticaret altyapısı memnuniyetsizliklerinin %95’ine sebep, tepe yönetim yahut idari personel yetersizliği ve/veya deneyimsizliğidir aslında. (lakin ‘kabahat bende değil ki; hep bu entegratör yüzünden, hep bu IT’ciler yüzünden, hep bu altyapı yüzünden ‘ misali sorumuluk devirleri ata sporudumuzdur biliyorsunuz.)
Hep söylüyorum; ‘2 entegrasyon 3 reklam, tamamdır‘ın ötesinde bir şey bu e-ihracat mevzu. Memleketimdeki dijital potansiyelin gönülden geçtiği gibi kullanılamamasının başlıca sebebi de bu zaten; parayı yönetenlerin pek çoğu dijital hususlarda eksik; bilmiyor, ama daha kötüsü bildiğini düşünüyor, bilgiye-deneyime yeterince kıymet vermiyorlar. (bilmek zorunda mı kısmı tartışılır. bence ticaret yapan herkesin dijital okur yazarlığı olmak zorunda artık; sadece ve sadece profesyonellere bırakarak olacak iş değil)
Aksi isimler, markalar, gruplar yok mu; var elbette, tonla. Ama onlar da zaten alıp yürümüş, sıfırdan bir marka yaratıp bir şeyler başarmış, bu işe ciddi paralar akıtan, kurumsallaşmış, yahut markanın mevcut gücünün ötesinde katma değerler üretebilmiş örnekler. Alınmayacaklarına eminim bu yazımdan.
Öncelikle şunu belirtmek isterim, çok ama çok büyük potansiyel var e-ihracat konusunda; milli ekonomimizin kalıcı güçlenmesi için üzerinde en çok durulması gereken hususlardan biri; burada hemfikiriz. Lakin öyle anlatıldığı gibi ‘oohh yattığın yerden, Merinos’un sitesindeki halıyı X3 markupla Amazon’a koy, para kazan’ bir iş de asla asla değil.
Amazon’da hali hazırda bilmem kaç senedir yönettiğin bir mağazan yahut net deneyimin varsa tamam, şartlar görece değişecektir. Aksi durumda denemesi bedava; koy bak x bir markanın ürünlerini yabancı marketplace’lere, debelen sonra 2 tane satabilecek misin satamayacak mısın (Amazon’da, Souq’da vs ürün listeleyebiliyor olmanın, stockout yapmamanın tek başına hiç bir espirisi yok satamadıktan sonra. Satış yapabilmenin ise bambaşka gerekleri, olmazsa olmazları var)
En baştan alalım; birinci sıkıntı olasılığı pazaryerlerine giriş süreçleriyle ilgili.
Kurucusu olduğum ve 19 yıla yakın yayın yapan Türkiye’nin ilk moda sitesi Modaturkiye.com’dan fotoğraflar buldum eski hdd’leri karıştırırken.
16 Yıl önceki ana sayfayı, yahut sitenin diğer arayüzlerini anımsayan var mıdır bilmem..
İlk toplantımı 2000 yılının Ağustos ayında, babamın emanet ceketini giyip, Louis Vuitton Türkiye Genel Müdürüyle yapmıştım (üniversite 3ncü sınıfta). Yabancı moda haftalarının VIP davet edip front row’da ağırladığı, Fashion TV’den Elle ve Hürriyet Gazetesi’ne kadar pek çok yayına içerik veren, sokak modası konseptini Türkiye’ye getiren, Altın Örümcek ödüllü bir siteydi..
Güzel olurdu öyle değil mi?
Çok karşılaştığım sorulardan biri bu. ”N11’den, Trendyol’dan vs gayet güzel satış yapıyoruz; ama %15-20 komisyon vermeden kendi sitemiz üzerinden satış yapsak ne güzel olurdu..”
E güzel olurdu tabi, haklısın; lakin atladığın noktalar var:
1: Aynı ürün Hepsiburada’da, N11’de aynı fiyata satılırken, alıcı neden o güvenceden vazgeçip senin .com siten üzerinden satın alsın?
2: .Com siten üzerinden satış yapabilmenin maliyeti hakkında fikrin var mı? (yalnızca reklam maliyetinden bahsetmiyorum)
İlk sıkıntı için kısa yollar var elbette.. Fiyatı değiştiremezsiniz belki; ama görünmeyen iskontolar yahut havuçlar koyarsınız sitenize. Örneğin ‘ilk satın alımlarınızda sepette %10 iskonto’.. Bu kayda değer bir fayda müşterinin default bakışını şekillendirmek için; lakin, ‘3 kuruş fazla olsun, ama güvenli ve bilinen kanallardan satın alayım‘ mevzunu aşmanız düşündüğünüzden daha masraflı olabilir.
Uzuun zamandır konuştuğumuz bir mevzuydu bu.. Google’ı, Facebook’u kapatsan olmaz, kapatmasan olmaz. Alenen vergi kaçıran bu kurumlar, ardlarındaki mahalle desteğine güvenip milyar liraları aşan Türkiye dijital reklam pazarından bir kuruş vergi vermeden sıyrılıyorlardı. Öyle ya, aynı reklamı Hürriyet.com.tr satarsa kdv’si, kurumlar vergisi vs.. Google satarsa ‘e bizim o işlere İrlanda bakıyor‘.. Yok öyle yağma!
Dün katıldığım bir etkinlikte paylaşıldı bu soru. İster Coca-Cola olun, ister bir startup, efektif verime odaklı kaynaklar her yerde ve herkes için kısıtlı artık; benim de en sık aldığım sorulardan biri bu.
Lakin sorunun tek bir yanıtı yok maalesef. Biraz şartlarınız, biraz beklentiniz, biraz sektördeki rekabet, biraz hedef pazar…. Tonla faktör var burada cevabı şekillendiren. Hangi kanalın sizin pazarınız, fiyatınız ve ürününüz için daha uygun olduğu, ancak ve ancak küçük bütçelerle yapılacak test ve analizlerle, yani bilinçli bir matematik bir süreç ve zamanla anlaşılabiliyor. Zira sadece kıyafet odağında dahi, marka değeri-fiyat-kalite-sunum vs tonla değişken var; ve bir markada, hatta bir koleksiyonda işe yarayan model, diğer markada yahut koleksiyonda hüsran olabiliyor. (Farkındalık pazarlamasını geçiyorum; başlık sorusundaki dert başka.)
İstanbul Sanayi Odası’nın organize ettiği ve 26 Kasım – 27 Aralık 2018 tarihleri arasında Taksim Odakule’de düzenlenecek olan E-ihracat Mini MBA programına, dijital pazarlama ve crm dersleriyle katılacağım.
Bana ait program şu şekilde:
4 Aralık 2018, 18:30 – 21:30 E-İhracatta Müşteri İlişkileri Yönetimi (CRM)
6 Aralık 2018, 18:30 – 21:30 E-İhracatta (Dijital) Pazarlama
Detaylı bilgiyi şu adresten alabilirsiniz:
http://www.iso.org.tr/iso-akademi/mini-mba/e-ihracat/